Majestatyczne, ale zarazem przerażające w swojej potędze, wulkany od wieków budziły podziw i strach. Obecnie zyskały nowe znaczenie, nie jako siły niszczycielskie, ale jako czynniki, które mogą łagodzić skutki zmian klimatycznych.

Na pierwszy rzut oka, zdolność wulkanów do wpływania na zmiany klimatyczne może wydawać się sprzeczna. W końcu wybuch wulkanu oznacza emisję do atmosfery ogromnych ilości dwutlenku siarki (SO2), który jest prekursorem aerozoli siarczanowych. Te aerozole są w stanie odbijać promienie słoneczne, co prowadzi do chłodzenia atmosfery i powierzchni Ziemi. Z drugiej jednak strony, wulkany emitują również gazy cieplarniane, takie jak dwutlenek węgla (CO2) i metan (CH4), które przyspieszają ocieplenie atmosfery i zakwaszanie oceanów. To stawia nas przed dylematem - jak rozumieć rolę wulkanów w zmianach klimatycznych?

Odpowiedź na to pytanie może przynieść najnowsze badanie, które ukazało się na łamach czasopisma Geophysical Research Letters. Zespół naukowców z University of Cambridge opracował nowy model, UKESM-VPLUME, który pozwolił na dokładniejsze prognozowanie wpływu erupcji wulkanów na klimat.

Wykorzystując dane paleoklimatologiczne dotyczące stężeń SO2 w polarnych rdzeniach lodowych z ostatnich 11 500 lat oraz dane satelitarne dotyczące emisji SO2 od 1979 do 2021 roku, naukowcy byli w stanie uwzględnić warunki atmosferyczne i przewidzieć dynamikę chmur wulkanicznych oraz wysokość uwalniania dwutlenku siarki.

Ich wyniki przyniosły zaskakujące odkrycie. Okazało się, że nawet słabe wybuchy wulkaniczne mają istotny wpływ na chłodzenie klimatu - co więcej, mogą zrównoważyć do 18,2 procent efektu ocieplenia spowodowanego przez człowieka. Warto jednak pamiętać, że to nie czyni wulkanów głównymi bohaterami w walce z globalnym ociepleniem.

W rzeczywistości, wulkany neutralizują tylko część antropogenicznego ogrzewania, a przemysł, transport i inne działalności człowieka pozostają głównymi źródłami emisji gazów cieplarnianych. Mimo to, odkrycie to rzuca nowe światło na role, jakie różne siły natury odgrywają w kształtowaniu klimatu. Wulkany, choć mogą wydawać się tylko pasywnymi obserwatorami naszej zmieniającej się planety, mają wpływ na jej klimat - wpływ, który zasługuje na naszą uwagę i dociekania.