Naukowcy z Lawrence Berkeley National Laboratory (LBNL) opracowali najbardziej szczegółową trójwymiarową mapę Wszechświata, której analiza wskazuje na możliwą zmienność właściwości ciemnej energii w czasie. Odkrycie to może prowadzić do rewolucyjnych zmian w naszym rozumieniu ewolucji kosmicznej.

Badania przeprowadzono przy użyciu instrumentu DESI (Dark Energy Spectroscopic Instrument), który w ciągu zaledwie roku dostarczył więcej danych obserwacyjnych niż jego poprzednik, projekt eBOSS. Dzięki temu naukowcom udało się uzyskać najdokładniejszą jak dotąd trójwymiarową mapę Wszechświata, obejmującą miliony galaktyk i setki tysięcy kwazarów.

Analiza zebranych danych wykazała rozbieżności między obserwowanymi wartościami a przewidywaniami teorii kosmologicznych. W szczególności zaobserwowano różnice w typowych rozmiarach i rozmieszczeniu pustek oraz nagromadzeń materii widzialnej w odległościach od 1 do 6 miliardów lat świetlnych.

Zdaniem naukowców te niespodziewane odkrycia mogą stanowić dowód na to, że właściwości ciemnej energii, która napędza ekspansję Wszechświata, ulegają zmianom w czasie. Taka możliwość była przedmiotem ożywionej debaty wśród czołowych kosmologów w ostatnich latach.

"Nasza trójwymiarowa mapa Wszechświata zasadniczo odpowiada ogólnie przyjętym modelom, ale znaleźliśmy też pewne interesujące rozbieżności między teorią a obserwacjami. Ich istnienie potencjalnie wskazuje, że właściwości ciemnej energii mogły zmieniać się w czasie" - powiedział dyrektor Projektu DESI, Michael Levy.

Bardziej precyzyjna odpowiedź na to pytanie powinna nadejść w ciągu najbliższych lat, gdy zespół naukowy DESI zakończy analizę danych zebranych przez pierwsze trzy lata działania instrumentu. Odkrycie zmienności ciemnej energii mogłoby prowadzić do rewolucyjnych zmian w naszym rozumieniu ewolucji Wszechświata.

Kluczową rolę w tych badaniach odgrywa instalacja DESI, która została zaprojektowana specjalnie do badania właściwości ciemnej energii i ciemnej materii. Dzięki siatce pięciu tysięcy włókien optycznych i mikrorobotów spektrograficznych, DESI może obserwować dużą liczbę galaktyk w pełni automatycznie, co pozwala na niezwykle szybkie gromadzenie danych.

Główne cele projektu DESI to stworzenie najdokładniejszej trójwymiarowej mapy Wszechświata oraz badanie barionowych oscylacji akustycznych (BAO) - specjalnych wibracji, które odegrały kluczową rolę w rozmieszczeniu materii we wczesnym Wszechświecie. Zrozumienie natury BAO ma fundamentalne znaczenie dla odkrycia tajemnicy ciemnej materii i ciemnej energii.

Choć odkrycie możliwej zmienności ciemnej energii jest intrygujące, naukowcy podkreślają, że konieczne są dalsze badania, aby potwierdzić i lepiej zrozumieć to zjawisko. Nowe dane z projektu DESI w nadchodzących latach mogą przynieść przełomowe odkrycia, które zmienią nasze spojrzenie na ewolucję i strukturę Wszechświata.