Kiedy około 83 miliony lat temu starożytny superkontynent Gondwana uległ rozpadowi, znaczna jego część zatonęła pod powierzchnią oceanu, tworząc enigmatyczny fragment lądu znany jako Zelandia. Od tamtego czasu, Zelandia pozostawała przedmiotem fascynacji i zastanawiania naukowców, ponieważ aż 94% jej terytorium pozostaje zanurzone pod powierzchnią oceanu.

Nieuchwytne pochodzenie tego zagadkowego lądu pozostawało niejasne aż do niedawna, kiedy to nowa seria badań pod kierunkiem geologa Andy'ego Tullocha z GNS Science ujawniła znaczące informacje na temat genezy Zelandii.

W badaniach tych, Andy Tulloch i jego zespół wykorzystali dane geochemiczne oraz izotopowe uzyskane z niedawno wydobytych próbek skał wraz z danymi sejsmicznymi, aby stworzyć szczegółową mapę północnego regionu Zelandii. Próbki skał, z których niektóre pochodzą z czasów, kiedy dinozaury wędrowały po ziemi, zostały zebrane z odwiertów poszukiwawczych oraz odsłoniętych szczytów w Południowej Zelandii.

Analiza składu chemicznego skał oraz innych cech geologicznych doprowadziła do odkrycia niezwykłych podobieństw między geologią Zelandii a Zachodniej Antarktydy. Wydaje się, że obrzeże Zelandii uległo procesowi subdukcji, kiedy to jedna z krawędzi skorupy ziemskiej opadała do płaszcza Ziemi w wyniku zderzenia płyt tektonicznych. Ten proces subdukcji miał miejsce prawdopodobnie około 250 milionów lat temu w rejonie współczesnego płaskowyżu Campbell u zachodniego wybrzeża Nowej Zelandii.

Wbrew wcześniejszym teoriom, naukowcy z GNS Science odkryli, że anomalie magnetyczne występujące w tej okolicy nie są powiązane z opisanym procesem subdukcji. Zamiast tego sugerują, że system anomalii magnetycznych Campbella powstał w wyniku procesów rozciągania i późniejszego oddzielenia różnych fragmentów Gondwany, co doprowadziło do ukształtowania się dna morskiego otaczającego Zelandię.

Naukowcy są przekonani, że Zelandia i Antarktyda Zachodnia zaczęły się od siebie oddzielać, umożliwiając rozprzestrzenianie się Morza Tasmana, około 83 miliony lat temu. Następnie, około 79 miliony lat temu, w późnej kredzie, obie te masy lądowe oddzieliły się od siebie całkowicie, kształtując Ocean Spokojny.

Zelandia kryje w sobie wiele intrygujących zagadek, z których jedną jest jej niezwykle cienka skorupa kontynentalna. Badania prowadzone przez Tullocha i jego zespół znalazły dowody na to, że kierunek rozciągania skorupy ziemskiej zmienił się o 65 stopni między 100 a 80 milionami lat temu. Ta zmienność mogła przyczynić się do znacznego przerzedzenia skorupy kontynentalnej w tym regionie.

Dzięki starannym badaniom, naukowcy teraz posiadają solidną podstawę do dalszych eksploracji unikalnych procesów geologicznych, które ukształtowały Zelandię. Jak zaznaczył Tulloch: „Ta praca jest ważna dla zrozumienia historii tektonicznej Nowej Zelandii i południowo-zachodniego Pacyfiku, a także dla zrozumienia ewolucji skorupy kontynentalnej w skali globalnej”.

Od lat naukowcy i specjaliści z zaciekawieniem analizowali Zelandię, rozważając jej znaczenie dla ziemskiej historii geologicznej. Dr Nick Mortimer, także geolog z GNS Science i współautor badania, podkreśla wagę uznania Zelandii za kontynent. Mortimer wyraża nadzieję, że Zelandia zostanie uwzględniona na mapach świata, w szkołach i innych edukacyjnych źródłach informacji. „Myślę, że odkrywanie nowego kontynentu jest bardzo ekscytujące”, zaznacza Mortimer, podkreślając otwarte drzwi do dalszej eksploracji i zrozumienia naszej planety.