Przełomowe odkrycie w Chinach przewraca teorie ewolucji człowieka do góry nogami

Milion lat temu, gdy ludzkie ślady na Ziemi były jeszcze rzadkością, na terenach dzisiejszej prowincji Hubei w Chinach żył człowiek, którego czaszka - odkryta po tysiącleciach i zrekonstruowana za pomocą najnowszych technologii - zmienia fundamentalnie nasze rozumienie ludzkiej ewolucji. Naukowcy z czasopisma "Science" właśnie opublikowali wyniki analizy skamieniałości "Yunxian 2", która okazała się prawdziwym kamieniem milowym w badaniach nad pochodzeniem człowieka.

Czaszka "Yunxian 2", wydobyta w 1990 roku, przez dekady pozostawała zagadką. Zdeformowana przez upływ czasu i ciężar ziemi, nie poddawała się jednoznacznej interpretacji. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych tomografii komputerowych i technik cyfrowej rekonstrukcji, zespół naukowców pod kierownictwem Xiaobo Fenga z Uniwersytetu Shanxi zdołał odtworzyć jej pierwotny kształt, odkrywając nieznane dotąd cechy anatomiczne.

Wyniki są zdumiewające - badacze ustalili, że "Yunxian 2" nie należy, jak wcześniej sądzono, do gatunku Homo erectus, lecz reprezentuje wczesnego członka azjatyckiej linii Homo longi, nazywanej również "człowiekiem-smokiem". Co więcej, linia ta obejmuje tajemniczych Denisowian, wymarłą grupę ludzi, którzy żyli w Azji od około 400 000 do 30 000 lat temu.

"To odkrycie zmienia sposób myślenia o ewolucji człowieka" - podkreśla współautor badania, Chris Stringer z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie. "Sugeruje, że już milion lat temu nasi przodkowie podzielili się na odrębne grupy, wskazując na znacznie wcześniejszy i bardziej złożony podział ewolucyjny niż wcześniej sądziliśmy."

Zrekonstruowana czaszka wykazuje fascynującą mozaikę cech prymitywnych i zaawansowanych. Ma niskie, płaskie czoło i wystającą dolną część twarzy, przypominającą starszego Homo erectus. Jednocześnie posiada bardziej płaskie kości policzkowe, szerszą tylną część czaszki i większą pojemność mózgową - ponad 1100 centymetrów sześciennych. Te cechy wiążą ją z późniejszymi przedstawicielami rodzaju Homo.

Zespół badawczy, analizując ponad 100 skamieniałości czaszek i szczęk z Afryki i Eurazji za pomocą modelowania filogenetycznego, oszacował, że linia Neandertalczyków oddzieliła się od wspólnego przodka człowieka pierwsza, około 1,38 miliona lat temu. Następnie, około 1,32 miliona lat temu, oddzieliła się linia Homo longi, a dopiero później, około 1,02 miliona lat temu, wyodrębniła się linia Homo sapiens.

To rewolucyjna zmiana w czasowej skali ewolucji człowieka. Dotychczasowe szacunki wskazywały, że współczesny człowiek i Neandertalczycy oddzielili się od siebie około 500 000-700 000 lat temu. Nowe ustalenia przesuwają te daty o ponad 400 000 lat wstecz, sugerując, że historia gatunku Homo sapiens jest znacznie starsza niż sądziliśmy.

Odkrycie rzuca nowe światło na jedną z najbardziej zagadkowych kwestii w paleoantropologii - tzw. "zamieszanie w środku", czyli trudny do zinterpretowania zbiór skamieniałości ludzkich z okresu między 1 milionem a 300 000 lat temu. Wskazuje również, że azjatycka gałąź Homo longi, obejmująca Denisowian, jest faktycznie "siostrzaną" linią Homo sapiens.

Przeprowadzona analiza zmienia również nasze spojrzenie na miejsce narodzin nowoczesnego człowieka. Choć tradycyjny model "Out of Africa" zakłada, że Homo sapiens ewoluował wyłącznie na kontynencie afrykańskim około 300 000 lat temu, zanim rozprzestrzenił się globalnie, to starożytność i zaawansowanie okazu "Yunxian 2" sugerują bardziej złożony obraz. Jeśli linia Homo longi była już ugruntowana w Azji milion lat temu, to populacja przodków, z której wyłoniły się wszystkie trzy linie (Homo longi, Homo sapiens i Neandertalczycy), mogła istnieć raczej w zachodniej Azji niż w Afryce.

W 2022 roku w tym samym miejscu znaleziono trzecią czaszkę - "Yunxian 3", która wciąż czeka na formalne opisanie w literaturze naukowej. Badacze mają nadzieję, że po szczegółowym przygotowaniu i zbadaniu, potwierdzi ona dokładność rekonstrukcji "Yunxian 2" i jej miejsce w drzewie genealogicznym człowieka.

Źródła:

https://www.science.org/doi/10.1126/science.ado9202 

https://www.cnn.com/2025/09/25/science/skull-denisovans-dragon-man-huma…;

https://www.livescience.com/archaeology/human-evolution/1-million-year-…;

https://scienmag.com/digital-reconstruction-identifies-yunxian-2-skull-…;

https://www.nhm.ac.uk/press-office/press-releases/analysis-of-reconstru…